Σάββατο 30 Ιουλίου 2011

Μίκης Θεοδωράκης: Σπουδαίος Καλλιτέχνης, Έλληνας, Άνθρωπος

Χθες, 29 Ιουλίου 2011, ο Μίκης Θεοδωράκης γιόρτασε τα 86α γενέθλιά του. Οι υποχρεώσεις δεν  μου επέτρεψαν την έγκαιρη συγγραφή αυτού του αφιερώματος αλλά η καρδιά μου δεν με αφήνει σε ησυχία κι έτσι σήμερα, με καθυστέρηση μιας ημέρας, θα ήθελα να μιλήσω για τον αστρολογικό χάρτη αυτού του υπέροχου Ανθρώπου, εξαίρετου καλλιτέχνη, γνήσιου Έλληνα.

Στον ιστότοπο ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ (http://www.mikistheodorakisorchestra.gr/) το βιογραφικό του Μίκη λέει:
Ο Μίκης Θεοδωράκης, Κρητικός στην καταγωγή, γεννήθηκε στις 29 Ιουλίου 1925 στη Χίο.
Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε σε διάφορες πόλεις της ελληνικής επαρχίας όπως στη Μυτιλήνη, Γιάννενα, Κεφαλλονιά, Πύργο, Πάτρα και κυρίως στην Τρίπολη.
Από τότε φάνηκε καθαρά, ότι η ζωή του θα μοιραζόταν ανάμεσα στη μουσική και στον αγώνα για τον ΄Ανθρωπο.
Στην Τρίπολη, μόλις 17 ετών, δίνει την πρώτη του συναυλία παρουσιάζοντας το έργο του Κασσιανή και παίρνει μέρος στην αντίσταση κατά των κατακτητών. Στη μεγάλη διαδήλωση της 25ης Μαρτίου 1943 συλλαμβάνεται για πρώτη φορά από τους Ιταλούς και βασανίζεται.
Διαφεύγει στην Αθήνα, όπου οργανώνεται στο ΕΑΜ και αγωνίζεται κατά των Γερμανών κατακτητών. Συγχρόνως σπουδάζει στο Ωδείο Αθηνών με καθηγητή τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη. Μετά την απελευθέρωση ξεσπά ο εμφύλιος.
Ο Θεοδωράκης λόγω των προοδευτικών του ιδεών καταδιώκεται από τις αστυνομικές αρχές. Για ένα διάστημα ζει παράνομος στην Αθήνα χωρίς να σταματήσει την επαναστατική του δράση. Τελικά συλλαμβάνεται και στέλνεται εξορία στην αρχή στην Ικαρία και στη συνέχεια στο επονομαζόμενο στρατόπεδο θανάτου, τη Μακρόνησο. Τελικά αποφοιτά από το Ωδείο το 1950 με δίπλωμα στην αρμονία, αντίστιξη και φούγκα.

Το 1954 πηγαίνει με υποτροφία στο Παρίσι, όπου εγγράφεται στο Conservatoire και σπουδάζει μουσική ανάλυση με τον Olivier Messiaen και διεύθυνση ορχήστρας με τον Eugène Bigot.

Η περίοδος 1954-1960 είναι μια εποχή έντονης δραστηριότητας για τον Θεοδωράκη στο χώρο της Ευρωπαϊκής μουσικής. Συνθέτει μουσική για το μπαλλέτο της Ludmila Tcherina, το Covent Garden, Stuttgart Ballet και επίσης για τον κινηματογράφο.

Το 1957 του απονέμεται το πρώτο βραβείο του Φεστιβάλ της Μόσχας από τον Schostakovitch για το έργο του, Suite No 1 για πιάνο και ορχήστρα.
Συγχρόνως συνθέτει πολλά έργα συμφωνικής μουσικής και μουσικής δωματίου.

Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα. ΄Έχει ήδη μελοποιήσει τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου, που σηματοδοτεί την "στροφή" του προς το λαϊκό τραγούδι. Συνθέτει δεκάδες κύκλους τραγουδιών που βρίσκουν βαθύτατη απήχηση μέσα στον ελληνικό λαό.

Ιδρύει την Μικρή Συμφωνική Ορχήστρα Αθηνών και δίνει πολλές συναυλίες σ΄ όλη την Ελλάδα προσπαθώντας να εξοικειώσει τον κόσμο με τα αριστουργήματα της συμφωνικής μουσικής.
Το 1963 μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ιδρύεται η "Νεολαία Λαμπράκη", της οποίας εκλέγεται Πρόεδρος. Την ίδια εποχή εκλέγεται Βουλευτής της ΕΔΑ.
Την 21η Απριλίου του 1967 περνά στην παρανομία και απευθύνει την πρώτη έκκληση για Αντίσταση κατά της Δικτατορίας στις 23 Απριλίου. Τον Μάιο του 1967 ιδρύει μαζί με άλλους την πρώτη αντιστασιακή οργάνωση κατά της Δικτατορίας, το ΠΑΜ και εκλέγεται πρόεδρός του.
Συλλαμβάνεται τον Αύγουστο του 1967. Μπουμπουλίνας, απομόνωση, φυλακές Αβέρωφ, η μεγάλη απεργία πείνας, νοσοκομείο, αποφυλάκιση και κατ΄οίκον περιορισμός, εκτόπιση με την οικογένεια στη Ζάτουνα Αρκαδίας, στρατόπεδο Ωρωπού. ΄Ολο αυτό το διάστημα συνθέτει συνεχώς. Πολλές από τα καινούρια έργα κατορθώνει με διάφορους τρόπους να τα στέλνει στο εξωτερικό, όπου τραγουδιούνται από τη Μαρία Φαραντούρη και τη Μελίνα Μερκούρη.
Στον Ωρωπό η κατάσταση της υγείας του επιδεινώνεται επικίνδυνα. Στο εξωτερικό ξεσηκώνεται θύελλα διαμαρτυριών. Προσωπικότητες, όπως ο Δημήτρης Σοστάκοβιτς, Arthur Miller, Laurence Olivier, Yves Montand κ.λ.π. δημιουργούν επιτροπές για την απελευθέρωσή του. Τελικά υπό την πίεση αυτή αποφυλακίζεται και βρίσκεται στο Παρίσι τον Απρίλιο του 1970.
Στο εξωτερικό αφιερώνει όλο το χρόνο του σε περιοδείες σ` όλο τον κόσμο με συναυλίες, συναντήσεις με αρχηγούς κρατών και προσωπικότητες, συνεντεύξεις, δηλώσεις για την πτώση της δικτατορίας και την επαναφορά της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Οι συναυλίες του γίνονται βήμα διαμαρτυρίας και διεκδίκησης και για τους άλλους λαούς που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα: Ισπανούς, Πορτογάλους, Ιρανούς, Κούρδους, Τούρκους, Χιλιανούς, Παλαιστίνιους.
Γιατί πεποίθησή του ήταν πάντα, ότι η δημοκρατία και η ελευθερία είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την εδραίωση της ειρήνης. Γιατί ο πόλεμος αποφεύγεται μόνο από ανθρώπους ελεύθερους, που μπορούν να ρυθμίσουν οι ίδιοι τις τύχες τους.
Το 1972 επισκέπτεται το Ισραήλ δίνοντας συναυλίες. Συναντάται με τον τότε Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Αλόν, που του ζητά να μεταφέρει μήνυμα στον Αραφάτ. Πραγματικά αμέσως μετά συναντάται με τον Αραφάτ, στον οποίο επιδίδει το μήνυμα της Ισραηλινής Κυβέρνησης και προσπαθεί να τον πείσει να αρχίσει συζητήσεις με την άλλη πλευρά. Από τότε συνέβη πολλές φορές να παίξει τον ρόλο του άτυπου πρεσβευτή μεταξύ των δύο πλευρών.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι το 1994 γιορτάσθηκε πανηγυρικά στο ΄Οσλο η υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων παρουσία των Πέρες και Αραφάτ με την παρουσίαση του Μαουτχάουζεν που στο μεταξύ έχει γίνει "εθνικό τραγούδι" του Ισραήλ και του Ύμνου για την Παλαιστίνη που έγραψε ο Θεοδωράκης, ως αναγνώριση και της δικής του συμβολής στην υπόθεση της ειρήνης στην περιοχή αυτή. Επισκέπτεται επίσης την Αλγερία, Αίγυπτο, Τύνιδα, Λίβανο και Συρία προσπαθώντας να ενισχύσει τον διάλογο μεταξύ αντιμαχομένων πλευρών.
Το 1974 με την πτώση της Δικτατορίας γυρίζει στην Ελλάδα. Συνθέτει πάντα μουσική. Δίνει πολλές συναυλίες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Παράλληλα συμμετέχει στα κοινά είτε ως απλός πολίτης, είτε ως βουλευτής [1981-86 (παραίτηση) και 1989-92 (παραίτηση)] είτε ως Υπουργός Επικρατείας [1990-92 (παραίτηση)].
Το 1976 ιδρύει το Κίνημα ¨Πολιτισμός της Ειρήνης¨ και δίνει διαλέξεις και συναυλίες σ΄ όλη την Ελλάδα.
Το 1983 του απονέμεται το βραβείο Λένιν για την Ειρήνη.
Το 1986 γίνεται πραγματικότητα κάτι που από το 1970 ακόμα έχει υποστηρίξει σε συνεντεύξεις του: η δημιουργία επιτροπών ελληνοτουρκικής φιλίας στην Ελλάδα με πρόεδρο τον ίδιο και στην Τουρκία με τη συμμετοχή γνωστών πνευματικών ανθρώπων όπως ο Αζίζ Νεσίν, ο Γιασέρ Κεμάλ και ο Ζυλφύ Λιβανελί.
Ο Θεοδωράκης δίνει πολλές συναυλίες στην Τουρκία, που τις παρακολουθούν κυρίως νέοι με συνθήματα υπέρ της φιλίας μεταξύ των δύο λαών.
Αργότερα παίζει και πάλι το ρόλο του άτυπου πρεσβευτή ειρήνης, μεταφέροντας μηνύματα των ελλήνων πρωθυπουργών, του Α. Παπανδρέου και του Κ. Μητσοτάκη προς την τουρκική κυβέρνηση. Επίσης το 1986 (μετά την καταστροφή στο Τσερνομπίλ) πραγματοποιεί μεγάλη περιοδεία με συναυλίες σ΄ όλη την Ευρώπη κατά της ατομικής ενέργειας.
Παράλληλα αγωνίζεται και για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε άλλες χώρες και κυρίως στις γειτονικές Αλβανία (που την επισκέπτεται και ως Υπουργός για τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας) και Τουρκία. Ως πρόεδρος Διεθνούς Επιτροπής στο Παρίσι καταβάλλει προσπάθειες για την απελευθέρωση των τούρκων ηγετών της αντιπολίτευσης Κουτλού και Σαργκίν που τελικά επιτυγχάνουν.
Προτείνει τη διοργάνωση Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου Ειρήνης στους Δελφούς και υποβάλλει στην κυβέρνηση σχέδιο για μια "Ολυμπιάδα του Πνεύματος".
Ιδρύει επιτροπή συμπαράστασης και βοήθειας προς τον Κουρδικό λαό.
Το 1993 αναλαμβάνει Γενικός Διευθυντής Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ, όμως παραιτείται τον επόμενο χρόνο.
Σε περιοδεία του στην Αμερική και τον Καναδά το 1994 για την ενίσχυση Πολιτιστικού κέντρου των ομογενών, η Σύγκλητος του Québec υποδέχεται με ομόφωνο ψήφισμά της, με το οποίο τον τιμά για την προσφορά του στον πολιτισμό και τους αγώνες του για τον ΄Ανθρωπο.
Τα επόμενα χρόνια παρουσιάζονται οι όπερές του "Ηλέκτρα" (1995) και "Αντιγόνη" (1999) ενώ παράλληλα αναπτύσσει μεγάλη δραστηριότητα στο εξωτερικό (Ευρώπη, Νότια Αφρική, Αμερική) και παίρνει δυναμικά θέση σε όλα τα σημαντικά γεγονότα της εποχής (ελληνοτουρκική φιλία, σεισμοί, βομβαρδισμοί στην Γιουγκοσλαβία, υπόθεση Οτσαλάν, πόλεμος στο Αφγανιστάν, πόλεμος στο Ιράκ κ.λπ.).
Το 2000 είναι υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης. Σύσσωμη η πολιτική και η πνευματική ηγεσία Ελλάδας και Κύπρου στηρίζει την υποψηφιότητα, ενώ στη Νορβηγία, στα γραφεία της Επιτροπής για το Νόμπελ φθάνουν συνεχώς επιστολές από όλα τα μέρη του κόσμου από προσωπικότητες, φορείς και απλούς ανθρώπους.
Η συνέχεια του βιογραφικού σημειώματος και η εργογραφία του Μίκη Θεοδωράκη βρίσκεται εδώ.
Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ένας υπερήφανος Λέοντας με Σελήνη στο Σκορπιό. Δυστυχώς δεν γνωρίζω την ώρα της γέννησής του και δεν μπορώ να έχω την πλήρη εικόνα του ωροσκοπίου του.

Ο Ήλιος του σε σύνοδο με το Βόρειο Δεσμό της Σελήνης και σε τετράγωνο με τη σύνοδο του Κρόνου και της Σελήνης από το Σκορπιό, απεικονίζει έναν άνθρωπο του οποίου η ζωή δεν θα είναι στρωμμένη με ροδοπέταλα αλλά -αντίθετα- με πολλά εμπόδια στο δρόμο που επίμονα θα προσπαθεί να ανοίξει προκειμένου να φθάσει στο όνειρό του, να πραγματώσει το όραμά του. Ο Κρόνος - εμπόδια σχετίζεται με την άρχουσα τάξη, με το κοινωνικό κατεστημένο, με τους κυβερνώντες. Ωστόσο, ένας Ήλιος στο Λέοντα δεν λυγιέται εύκολα. Η γενναιόδωρη καρδιά, η γεμάτη από αγάπη και όρεξη για τη ζωή συνεχίζει ακάθεκτη και δεν τη σταματά κανείς γιατί απλά ακολουθεί το Φως και γνωρίζει τη Δύναμη.

Η Σελήνη στο Σκορπιό δίνει διεισδυτική ικανότητα στο Μίκη μας ενώ η σύνοδός της με τον Κρόνο δείχνει τον άνθρωπο που έχει υποφέρει, έχει αδικηθεί, έχει νιώσει βαρύ "το χάλκεον χέρι" αλλά η Λιονταρίσια ψυχή του δεν τον άφησε να φοβηθεί.  Επίσης έχει το Συμπατικό χάρισμα του Σκορπιού  να σμιλευτεί μέσα από τις αντιξοότητες και να τις μετουσιώσει σε ευαισθησία, ενσυναίσθηση, πάθος για την πατρίδα, πάθος για τη ζωή. Χάρισμα που ενισχύεται κατά πολύ και από το τρίγωνο της Σελήνης με τον Πλούτωνα. Αυτή η όψη οπλίζει με περισσότερο ψυχικό σθένος τον Μίκη Θεοδωράκη αλλά και με συναισθηματική νοημοσύνη, αντίληψη και διεισδυτική ματιά.
Ωστόσο, η σύνοδος της Σελήνης και του Κρόνου βοηθάει πολύ το ταλέντο του μουσικού μας καθώς τα τραγούδια, οι συμφωνίες, οι όποιες συνθέσεις είναι σαν τα οικοδομήματα που στηρίζονται σε θεμέλια και εμπλουτίζονται, χτίζονται πάνω σε κανόνες. Η μουσική είναι νομοτελιακή και θέλει τον Κρόνο της για να φθάσει να είναι τόσο σπουδαία και συγκροτημένη ώστε να είναι βέβαιο ότι θα αντέξει στο χρόνο και ότι θα είναι πολλές, πάρα πολλές οι γενιές που θα ακούνε Θεοδωράκη.

Ο Ποσειδώνας του Μίκη Θεοδωράκη βρίσκεται στο ζώδιο της έξαρσής του στο Λέοντα και για να χαρίσει το μέγιστο ταλέντο στον καλλιτέχνη μας αλλά και τη μέγιστη ευαισθησία, πραγματοποιεί μία ακριβέστατη σύνοδο με τον Άρη. Έναν Άρη δυνατό που μπορεί να παίξει το ρόλο του αρχηγού αλλά συνάμα του δοτικού, χαρισματικού, ποιητικού και εξαιρετικά εκφραστικού ανθρώπου.

Η Αφροδίτη και ο Ερμής του Θεοδωράκη σε σύνοδο στην Παρθένο φαίνεται ότι ευθύνονται αρκετά για το συνδυασμό του αναλυτικού λόγου και της φυσικής ευγένειας που αποπνέει ο Μίκης Θεοδωράκης, της διάθεσής του να προσφέρει στους συνανθρώπους του και στη χώρα του τις υπηρεσίες του, πράγμα που συνεχίζει ακόμη και τώρα με αμείωτο δυναμισμό μέσα από την ΚΙΝΗΣΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ (για να επισκεφτείτε τον ιστότοπο πατήστε εδώ) .

Είναι δύσκολο να κλείσω αυτό το αφιέρωμα στο Μίκη Θεοδωράκη. Είναι δύσκολο γιατί για μένα ο Μίκης αποτελεί ένα είδος πνευματικού πατέρα, στον οποίο οφείλω ένα μεγάλο κομμάτι των αξιών που προσβεύω μέχρι σήμερα, της ιδεολογίας και του ρομαντισμού μου. Άκουγα τις υπέροχες μελωποιήσεις των εξαιρετικών ποιημάτων και μέσα από τα τραγούδια του ήρθα σε επαφή με τον Ελύτη, το Σικελιανό, το Ρίτσο, το Σεφέρη και τόσους άλλους. Ο Μίκης μου έμαθε να αγαπώ μαζί με αυτόν κι όλους τους σπουδαίους πνευματικούς ανθρώπους. Ο Μίκης της καρδιάς μου που η Λιονταρίσια δύναμή του αντηχεί με τα δικά του λόγια....
..."Σήμερα βάζω εγώ μια σπίθα και περιμένω να ακολουθήσουν κι άλλες. Μέχρι η Σπίθα να φουντώσει και να γίνει η καθαρτήρια φωτιά που θα μας σώσει" (1.12.2010).

Σμάρω Σωτηράκη

Αν θες να σπουδάσεις αστρολογία κοντά μου από όπου κι αν βρίσκεσαι, μπες στη σελίδα μου πατώντας στο όνομα της Σχολής μου: Uranognosia